Storczyk i pokrewne

Storczyk

Storczyki mają pędy o łodydze soczystej, na której stoją zwykle nieliczne mięsiste liście. Wierzchołek pędu jest kłosem złożonym z licznych kwiatów na pierwszy rzut oka grzbiecistych. Spodem zaś, pod ziemią znajdują się dwie bulwki i nieliczne korzonki.

Kwiat ma okwiat 6 listkowy, z tych 5 listków jest mniej więcej do siebie podobnych, szósty zawsze większy na dół przewrócony i przedłużający się tuż pod nasadą w rożek, tak zwaną ostrogę, w której jest miodnik. Ten listek okwiatu nazywa się warżką. Słupek jest dolny o zalążni z trzech owocolistków zrosłej, podłużnie bruzdowanej i wyraźnie skręconej. Ze środka kwiatu, wychodzi szyjka słupka urosła z nitką pręcika, czyli tak zwana szyjkonitka. Na szyfkonitce z boku wprost nad zalążnią, leży znamię, a po nad nim na szczycie szyjkonitki pręcik. Pręcik składa się z dwu pylników, których pyłek jest zrośnięty i tworzy małe ciałeczka nóżkowate – maczużni.

Z zalążni powstaje jako owoc torebka, w niej bardzo drobne nasionka kiełkujące jednym liścieniem. Pod ziemią znajdują się bulwki; tych jest zazwyczaj dwie, i albo są okrągławe, albo dłoniaste. Wczas na wiosnę jedna z nich jest pomarszczona i sucha i ledwo się trzyma drugiej jędrnej, z której wychodzi pęd kwiatonośny. Jak ten przekwitnie, to w kącie jego najniższego liścia, który prawie że się z bulwą styka, tworzy się pączek i zamienia na nową bulwę. W tym czasie stara pomarszczona już zupełnie marnieje, a nowo tworząca się ssie pokarm z tej, która była jędrną, na początku roku i jej kosztem się rozrasta. W następnym zaś roku młoda bulwka kwitnie, a ta, która wydała w poprzednim roku kwiaty, w miarę jak jej pokarm przechodzi do młodszej, marszczy się i marnieje. I tak dzieje się co roku i dlatego storczyki mają zawsze 2 bulwy, jedną młodszą i kwiatonośną, drugą starą i przekwitłą.

Wanilia

Do storczykowatych należy wanilia roślina pnąca się, o kwiatach zielonawych, których długie niedojrzałe a suszone owoce bywają używane.

Ze storczykami spokrewnione są banany i maranty.

Banan

Banan i pizang  są to rośliny, które między zwrotnikami należą do najpospolitszych żywicieli ludzi i na całym świecie są uprawiane. Pozornie są podobne do palm, smukła łodyga liście całobrzegie, jajowate, nieraz przeszło 2 m. długie, a 1/2m. szerokie. W rzeczywistości rośliny te tak jak szafran mają podziemną bulwę, tylko że bardzo wielką, z niej wychodzą liście, które jak dolne u szafranu, pochwiasto obejmują jedne/drugie, z tą różnicą, że ich pochwa przechodzi (tak jak u traw) w wielka blaszkę. To więc, co się wydaje być łodygą, to jest tylko zwój pochw liściowych. Łodyga pędu wychodzi nad ziemię z bulwy dopiero w chwili kwitnięcia, przechodzi środkiem tutki liści i wydaje olbrzymie zwieszone grono wielkich kwiatów. Zalążnia jest trójkomorowa, dolna. Z niej powstaje w pizangu owoc do ogórka podobny, ale lekko trójkanciasty i gładki, do 30 cm. długi.(Owoc jest mączasty, nie ma wcale nasion i używa się zwykle dopiero po ugotowaniu na jarzynę. Owoce bananowe są pizangowym podobne, ale mniejsze, daleko wonniejsze i słodsze, jedzą się na surowo i należą do wybornych owoców. Banany, tak są rodliwe, że na 100 metrów kwadratowych zasadzone dają 2000 kgr. pokarmu, kiedy na tej samej Przestrzeni pszenica daje średnio tylko 15, a ziemniak 50 kg. Stąd można zrozumieć, jakie mają w gorących klimatach znaczeni©/ Prócz tych dwu jest jeszcze mnóstwo innych bananów, z których Musa textilis Nees, dostarcza z liści a zwłaszcza z pochw tęgich włókien, zwanych manilskimi konopiami, które dziś i w Europie są na tkaniny używane.

Maranty

Maranty są z pokroju do bananów podobne, tylko mniej okazale. Kłącza z maranty trzcinowatej, rosnącej w Ameryce podzwrotnikowej, bywają tarte dla wypłukania z nich obfitej mączki. Ta przychodzi do Europy pod angielską nazwą arrow-root.

Do tej rodziny należy imbir, którego aromatyczne kłącze bywa do potraw używane.